یادداشت | تربیت جنسی یا آموزش جنسی

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های پدر و مادر در جامعه پر همهمه امروزی تربیت و سلامت جنسی فرزند نوجوان شان است می‌توان گفت امروزه کارشناس خبره در این زمینه کم است و بسیاری از افراد مدعی با اطلاعات ناقص و نادرست خود موجب انحراف افکار عمومی می شوندپس بهتر است با توجه به مبانی دین اسلام و پیشرفت‌های علمی دانشمندان متعهد و انطباق آن با موازین اسلامی زمینه آموزش نوجوانان و جوانانمان را فراهم سازیم.

یکی از ساحت‌های مهم تربیت فرزندان، تربیت جنسی آنان است. تربیت جنسی را نمی‌توان تنها به انتقال دانستنی‌های جنسی یا بیان فرایند آمیزش جنسی و یا تبیین و تشریح علل و عوامل ناتوانی‌های جنسی تعریف کرد بلکه مقصود از آن ایجاد زمینه‌هایی است که جوان را با چگونگی ارضاء و هدایت غریزه و رفتار جنسی متعادل و هماهنگ با هدف آفرینش آشنا سازدو همچنین بهداشت و سلامت جسمی و روحی او را تأمین کند و زمیه رشد شخصیت فردی و اجتماعی و اخلاقی و فرهنگی وی را به وجود آورد و افزون برآن جوان را از انحراف و لغزش جنسی باز دارد و سعادت و کامیابی دنیوی و اخروی‌اش را فراهم سازد.

با وجود اهمیت تربیت جنسی در دوران خردسالی این مقوله در هر خانواده‌ای جزو مرزهای ممنوع گفت و گو به شمار می‌آید و کودکان به محض رسیده به نوجوانی آن را به شیوه نادرست از همسالان خود یا منابعی مانند پایگاه‌های اینترنتی غیر اخلاقی فرا می‌گیرند.

تربیت جنسی در سنین پیش دبستانی، دبستان نوجوانی و بلوغ باهم کاملاً متفاوت است. والدین باید دقت کنندکه راهکارهای ارائه شده در هر سن را در زمان خود به کار گیرند. ممکن است برخی از راهکارها و قید و شرط‌های آن برای دیگر گروه‌های سنی متفاوت باشد.

هدف از تربیت جنسی

هدف از تربیت جنسی، تشریح دستگاه تناسلی، چگونگی استفاده از اعضای آن و دستیابی به لذت آمیزش و اطلاعاتی از این دست نیست؛ بلکه دادن اطلاعاتی دقیق و روشن به فرزندان است تا به یاری آن، مسائل مربوط به جنسیت خود را تشخیص دهند و بدانند درباره آن چه وظایف و مسئولیت هایی دارند.

خوب است والدین با در نظر داشتن سطح شناختی فرزندان، اطلاعات را به زبان آن‌ها در اختیارشان بگذارند.

آگاهی‌هایی که در این زمینه عرضه می‌شود می تواندشامل مسئله عفت واهمیت آن، نداشتن شرم از جنسیت خود، آگاهی از قواعد بهداشت، پیامدهای نامطلوب انحرافات جنسی، خبر دادن دادن از وجود شیادان و آلودگان که به دنبال شکارهایی ناآگاهند، لزوم پوشش و حجاب، معاشرت با دیگران، کنترل نگاه و غبره باشد.

تعریف تربیت جنسی

تربیت به مجموعه تدابیر و روش‌هایی گفته می‌شود که برای به فعلیت درآوردن ابعاد گوناگون انسان به کار گرفته می‌شود. افزون بر این، شکوفاکردن ابعاد انسان نمی‌تواند دفعی باشد و باید به تدریج انجام پذیرد. تربیت در مفهومکاربردی و اصطلاحی خود با عبارات گوناگون تبیین شده است که به نظر می‌رسد تعریف زیر کامل و جامع باشد: «تربیت یعنی فراهم نمودن زمینه‌ها و عوامل به فعلیت رساندن یا شکوفا کردن استعدادهای شخصی انسان در جهت رشد و تکامل اختیاری او به سوی هدف‌های مطلوب و بر اساس برنامه‌های منسجم». «آیت الله مصباح یزدی، به نقل از حافظ ثابت، اصول و روش‌های تربیت جنسی در اسلام، ص 19».

ممکن است برخی افراد آموزش و تربیت را به یک معنی بدانند و به تبع آن آموزش جنسی و تربیت جنسی نیز در نظر آنان به یک معنی باشد در حالی این دو دارای دو معنای متفاوت هستند.

آنچه در مدارس غرب آموزش داده می‌شود، آموزش جنسی است نه تربیت جنسی

آموزش جنسی، عبارت است از تدریس در مورد کالبد شناسی و فیزیولوزی جنسیت و دادن اطلاعات پایه پزشکی در مورد جلوگیری از بارداری و بیماری‌های مقاربتی، توالد و مراقبت از کودک، و بحث در مورد موضوعات عاطفی واخلاقی در روابط بین اشخاص. حسینمحمدی و دیگران، تربیت جنسی، ص 30.

آموزش جنسی در جوامع سکولار با جوامع مذهبی، چه در هدف آموزش چه در مضمون ومحتوای آموزش و چه در نحوه آموزش تفاوت زیادی دارد.

همان طور که تربیت به معنای عام نیاز به آموزش دارد، تربیت جنسی نیز بدون آموزش تحقق نمی‌یابد. بنابراین، آموزش جنسی زمینه‌ای است برای تربیت جنسی و عبارت است از: «ارائه اطلاعات کلی صحیح راجع به وقایع و تغییرات جسمی و روانی بلوغ و راهنمایی نوجوانان در مورد رفتار وکردار آن‌ها نسبت به خود و دیگران ونحوه ابراز علاقه ومحبت به شیوه درست ومعقول و جلوگیری از انحرافات جنسی» محمرضا شرفی، مراحل رشد و تحول به ضمیمه مقدمه‌ای بر دیدگاه اسلام در مورد رشد، ص 223.

اما بحث تربیت جنسی که بخشی از تربیت به معنی عام است، سلبقه ای بس دیرینه دارد به هر اندازه تغییر وتحولاتی در باب تربیت صورت گرفته، تربیت جنسی نیز دستخوش تغییر وتحولاتی شده است. این موضوع از گذشته مورد توجه بوده وفکر بشر را به خود مشغول داشته است. اما اینکه چگونه و با چه شیوه‌ای با این غرایز برخورد شود در مکاتب غکری و دینی هر کدام به تناسب اهداف وارزش های حاکم، مبانی، اصول و شیوه‌ای را برگزیده‌اند.

تربیت جنسی در یک معنای فراتر از آموزش جنسی عبارت است از به کارگیری شیوه‌هایی برای ایجاد صفات و رفتارهای جنسی سالم، وزدودن صفات و رفتارهای جنسی ناشایست در انسان «محمد باقر پور امینی، تربیت جنسی در سیره نبوی ص 199».

به هرحال تربیت جنسی معنایی وسیع‌تر از آموزش جنسی دارد، بنابراین: «تربیت جنسی عبارت است از مجموعه اقدامات و تدابیر تربیتی شامل آموزش آداب و ضوابط، هدایت، مراقبت، و به کارگیری اصول و روش‌های درست، که موجبات رشد غریزه جنسی در جهت تعالی و تکامل شخصیت جنسی کودک فراهم گردد به نحوی که در سنین بالاتر دچار انحطاط و لغزش نگردد وبتواند از این غریزه به نحومطلوب برای اجرای وظیفه زناشویی و همچنین رشد فردی و اجتماعی استفاده کند. «کریستال دفریتاس، کلیدهای آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان ونوجوانان ص 5».

تفاوت تربیت جنسی از دیدگاه اسلام با غرب

بین آرمان و ارزش‌های بنیادین در تربیت جنسی غرب که درسند 2030 هم بود با نظام معرفتی و آرمان‌ها و ارزش‌های اسلامی بویژه در تربیت جنسی ناسازگاری و تباین وجود دارد و این مساله در مبانی فلسفی کاملاً مشهود است.

هدف نهایی در تربیت جنسی همچون سایر تربیت‌ها حیات طیبه است. هدف نهایی تربیت جنسی همان هدف نهایی تعلیم و تربیت دینی یعنی قربه الی الله است.

اهداف تربیت جنسی در غرب تجهیز کودکان با دانش ها و مهارت ها و ارزش هایی است که آنها را قادر می‌سازد در برابر بیماریهایی مانند اچ آی وی مقاوم سازد.

آموزش جنسی مطرح شده در سند ۲۰۳۰ نه به معنای تربیت جنسی بلکه به معنای آموزش جنسی است. تربیت جنسی معنای وسیع‌تری از آموزش جنسی است و فراتر از احساس جنسی به رشد شخصیتی، اجتماعی و فرهنگی و اخلاق افراد نیز نظر دارد و بر خویشتن داری تاکید می‌کند.

اسلام اصل بر غریزه جنسی دارد اما غریزه تعدیل شده نه پروبال یافته. تربیت جنسی در کشورهایی مانند آمریکا بیشتر بر این موضوع معطوف شده که از طریق آموزش جنسی بر مشکلاتی که از طریق بی بند و باری جنسی به آنها دچار می‌شوند، غالب شوند.

در سند ۲۰۳۰ فرد را در دامنه تنگ احساس جنسی گرفتار کرده‌اند. تعریفی که ما از تربیت جنسی داریم فراتر از آموزش جنسی است. رویکردهای مختلفی در مورد تربیت جنسی مطرح است؛ رویکرد رهبانیت، روابط جنسی، اخلاق نوین و رویکرد اسلامی که رویکرد اسلامی آن‌قدر ظرفیت و توان دارد که رویکردهای دیگر را کنار بزند.

در آموزه‌های ما برای تربیت جنسی هم والدین و هم معلمان مسؤول هستند. تربیت جنسی در بحث‌های اسلامی تعدیل و جهت‌دادن است نه پرورش.

همچنین تربیت جنسی دوسویه است؛ در آموزه‌های دینی ما این موضوع می‌تواند باعث زیبایی‌دوستی و هنر عشق‌ورزیدن باشد و موجب محبت، صمیمیت، ایثار و فداکاری شود و اگر بد تربیت شود، می‌تواند باعث ویران‌گری، ضلالت و گمراهی شود.

تربیت جنسی مانند هر تربیت اصیل دیگر باید بجا و بهنگام انجام شود؛ نه زودتر از زمانی که لازم است و نه دیرتر.

هرگز ضروری نیست کودک در دوره ابتدائی از جزئیات روابط زن و مرد آگاهی یابد اما متاسفانه در آموزش جنسی در غرب این مساله مهم رغایت نمی‌شود و این پیامدهای منفی زیادی دارد که غرب در حال حاضر دامنگیر آن شده است./۹۱۸/ی۷۰۱/س

محرم آتش افروز